گوشیهای هوشمند امروزی خیلی قدرتمند شدهاند؛ قدرتمندتر از بسیاری از ابررایانههای قدیمی. اگر بدانید که قدرت محاسباتی گوشی فعلی شما از کل قدرت محاسباتی ناسا در سال 1969 (که دو فضانورد را به ماه فرستاد) بیشتر است، احتمالاً به دستگاه همراه خود بیشتر افتخار خواهید کرد! در این نوشتار به تشریح تفاوتهای پردازندههای دسکتاپ (کامپیوتر) و موبایل به زبان ساده میپردازیم.
در گوشيهاي موبايل به دليل کمبود فضا، طراحان الکترونيک ناچار هستند تا چندين قابليت را در يک تراشه (IC) کلي جاسازي کنند، مثلا کنترلر واي فاي و بلوتوث، پردازنده اصلي، پردازنده گرافيکي، کنترلر دوربين، مودمهاي مخابراتي جهت ارسال و دريافت دادهها و خيلي از امکانات ديگر.
هريک از اين قطعات به تنهايي ارزش بسياري دارند، مثلا پردازنده اصلي از ميليونها ترانزيستور تشکيل شده است، اما با اين کار تمام اين قطعات را در کنار هم و روي يه قالب بزرگتر به نام چيپست جاسازي ميکنند. نام چيپست در اسمارت فونها به ”سيستم روي يک چيپ” يا به انگليسي System on a Chip و به اختصار SoC معروف است. کنار هم قرار دادن قطعات، باعث بهبود سرعت و عملکرد کلي سيستم خواهد شد چرا که به هم نزديکتر ميشوند، توان مصرفي را کاهش داده و حرارت کمتري نيز توليد ميشود. پس به زبان ساده، چيپست بزرگتر از پردازنده اصلي است، چيپست در گوشي قطعهاي است که اکثر قطعات اصلي و حياتي گوشي درون آن قرار دارند و CPU يا پردازنده يکي از اين قطعات است. درواقع چيپست را ميتوانيد مثل يک مادربورد خيلي کوچک فرض کنيد که در آن هريک از قطعات از طريق باس يا گذرگاه مربوط به خودشان، باهمديگر در ارتباط هستند.
در کل مي توان گفت که امروز چيپست Nvidia Tegra K1 در اوج است اما اين اوج هميشگي نيست و طبق گفته برخي شرکت ها که Qualcomm نيز يکي از آن هاست به زودي چيپست هاي بسيار قدرتمندي روانه بازار مي شوند. خود شرکت Nvidia نيز قول چيپست قدرتمند ديگري به طرفداران خود داده است.
همه قطعات کامپیوتری از جمله سی پی یو روی یک مادربرد سوار می شوند و چیپست نیز یک قطعه از پیش نصب شده روی برد اصلی است که وظیفه مدیریت و کنترل ترافیک اطلاعات و برقراری ارتباط بین بخش های مختلف یک سیستم کامپیوتری را دارد. در واقع برد اصلی کامپیوتر قطعه ای بزرگ است که به راحتی قطعات مختلف روی آن نصب می شوند اما در تلفن های همراه به دلیل کمبود فضای داخلی، باید قطعات به گونه ای طراحی شوند که در کمترین جای ممکن قابلیت نصب داشته باشند و فضای زیادی اشغال نکنند.
در نتیجه طراحان گوشی های هوشمند همه این قطعات مختلف را روی یک چیپست به نام System On a Chip یا به اختصار SoC سوار می کنند.قطعاتی مانند پردازنده، رم، پردازنده گرافیکی، کنترلر دوربین و وای فای و… همگی روی یک چیپست کوچک نصب می شوند و در کنار هم قرار می گیرند. این روش طراحی و قرارگیری قطعات در کنار هم باعث افزایش سرعت کلی سیستم، کاهش توان مصرفی مورد نیاز قطعات و جلوگیری از تولید گرمای بیشتر می شود.
به بیان بهتر چیپست در گوشی همان وظیفه مادربرد کامپیوتر را دارد که قطعات سخت افزاری در ابعادی به مراتب کوچک تر از سخت افزار کامپیوتر روی چیپست نصب می شوند.
اما آیا در گوشی موبایل چیپست همان CPU است؟ خیر.در واقع پردازنده موبایل یک قطعه جداگانه است که روی SoC یا همان چیپست قرار دارد و عضوی از قطعات داخل یک چیپست محسوب می شود.برای روشن شدن موضوع بگذارید یک نمونه واقعی را با هم بررسی کنیم؛ به عنوان مثال گوشی سامسونگ گلکسی Z Fold 3 را در نظر بگیرید، وقتی در مشخصات چیپست این گوشی هوشمند گفته می شود که چیپست آن اسنپدراگون هشت هسته ای است، در واقع اینجا به یک قطعه ای که همه قطعات اصلی از جمله رم و پردازنده گرافیکی روی آن نصب شده اند (بخوانید چیپست) اشاره می شود که CPU یکی از اجزای تشکیل دهنده آن است و از 8 هسته پردازشی مختلف تشکیل شده است.
از آنجایی که برای کاربران عادی این موضوع کمی پیچیده است، در بیان عادی وقتی صحبتی از چیپست می شود، در واقع منظور آن شخص مشخصاً سی پی یو گوشی است و می خواهد بداند که سی پی یو گوشی از چند هسته تشکیل شده است و اشاره ای به نوع چیپست و سایر توانایی های آن ندارد.
همانطور که ملاحظه شد، تراشه و چیپست برای انجام دستورالعملهای سیستم به تعامل با هم نیاز دارند. چیپست نیز متشکل از آی سیها است؛ بنابراین، این اصطلاحات اجزائی جداگانه با کارکردهای متفاوت و نیازمند به یکدیگر جهت بهبود عملکرد سیستم بشمار میروند. به طور خلاصه در این مقاله، تفاوت CPU با تراشه و فرق چیپست با IC با بررسی کاربرد آنها در گوشی و کامپیوتر بیان شد.
منبع: تکنوسان مگ